'U, Me, Aur Hum' & Myself

आज पहाटे चार वाजता झोपूनही सकाळी आठ वाजता उठलो, तेही आळस न करता. आता यात काय ते विशेष? तसं विशेष काही नाही. पण माझ्यासारख्या आळशी प्राण्यासाठी लवकर उठणं(मग ते कधिही झोपेलेलो असेल तरी) हे जरा विषेशच. उशिरा उठण्याची सवय मी नित्यांनं जोपासत आलोय अगदी लहाणपनापासुन. असो.
आँफ़िसला जाण्यासाठी बाहेर पडलो तोच श्रीधर ने हात दाखवला, नरेंद्रच्या कारमधून जाण्यासाठी.आता आँफ़िसपर्यंत सवारी मिळणार म्हणून स्वारी खुश झाली, अर्थातच!
दिवस चांगला जातोय बहुतेक आजचा असं वाटायला लागलं.
काहि अपेक्षित गोष्टी अनपेक्षितपणे घडल्या तर तो आनंद काहि औरच, नाहि का?
आज शुक्रवार असल्यानं breakfast ला दांडी मारली होती. नाही नाही, शुक्रवारचा उपवास वगैरे असं काही नाही.(तसेही अमेरिकेत आल्यापासून कोणता उपवास कधी असतो हेही विसरायला झालंय)
आज आँफ़िसच्या बापाचं खाणार होतो, प्रत्येक शुक्रवारप्रमाणे.
तीन-चार मिनीटांच्या राईड नंतर आँफ़िसमध्ये उतरलो. Today narendraa was carrying b'fast for his team, so he invited me n Sridhar for b'fast. म्हटलं अरे नको, आँफ़िसकडून असतो b'fast मला प्रत्येक शुक्रवारी. आणि इथूनच चांगल्या वाटणार्‍या दिवसाची ’वाट’ लागायला सुरुवात झाली.
जर आता नरेंद्रने विचारलं की काय b'fast असतो तर काय सांगायचं. b'fast असतो तर खरा, पण काय असतो?
गेले सहा महिने प्रत्येक शुक्रवारी सकाळी b'fast म्हणून काय असत आँफ़िसकडून हेच विसरलो मी. अमेरिकेत आल्यापासून bread या categoryतला खाण्याचा एकमेव आवडता पदार्थ म्हणजे आंफ़िसमध्ये मिळणारा b'fast, आणि त्याचंच नाव विसरलो? वाटलं thank god Narendra didnt asked about, नाहितर मी प्रत्येक शुक्रवारी काय b'fast करतो हे मला आठवत नाही असे सांगून स्व:तच्या हाताने स्व:तची चव घालवून घेतली असती की काय?
कम्प्युटर समोर आलो आणी अगदि नेटानं विचार सुरु केला की काय b'fast असतो आज? गेले सहा महिने तोच b'fast प्रत्येक शुक्रवारी असतो, जो मला आवडतो त्यांचंच नाव मी विसरलो?
हे कसं शक्य आहे?
बर्गर? नाही.
सँन्डविच? अहं..सँन्डविचसुद्धा नाही.
Curiosity आता टोकाला लागली. साहजिकच आहे.
जर शोधायचा प्रयत्न केला तर लगेच सापडेल त्याचं नाव आंतरजालावर.
पण नको. आठवूयात ना थोडावेळ. माझी याददाश गेली आहे थोडीच?
असा स्व:तला धीर द्यायला सुरुवात केली.
आणि इतक्यात आठवलं,
काय खातो ते नाही आठवलं तर चित्राच्या सांगण्यावरुन बघितलेला चित्रपट 'U, Me Aur Hum' आठवला. आणि दिवसाची लागलेली वाट आता चांगलीच काट्याकुट्यांतून जाऊ लागली.
’ती’ पिया(काजोल), म्हणजेच या चित्रपटातली अभिनेत्री डोळ्यासमोर चक्क उभी राहिली. तेही हसून माझ्याकडे पाहत. आता सगळा चित्रपट पुन्हा एकदा अप्रत्यक्षरित्या पहावा लागणार याची खात्री पटली. पावसात स्व:तच्या घरचा address विसरलेली पिया, अजयचा फ़ोन नंबर विसरलेली तीच, स्व:तच्या मुलाला bath tub मध्ये टाकून विसरलेली तीच, आणि अशा कितीतरी गोष्टी विसरलेली पिया समोर आली. काळजात धस्स झालं.
कम्प्युटर सुरु केला खरा पण नुसताच screenकडे बघत होतो. काय करायचं आहे काहि सुचेना.
Google वरती जाउन शोधाशोध सुरु केली ’या’ पियाची. Alzheimer's हा disease झालेला असतो पियाला. या आजारात पेशंट सगळं काहि विसरायला लागतो. आपली माणसं, आपलं घर, आपला भूतकाळ, आणि आपली ओळखही.
जे काहि जगत असतो आपण तेवढंच काय ते आयुष्य. काय होऊन गेलं आहे त्याची कुठेही नोंद होत नाही. काय होणार आहे याची कल्पनाही नाही.
विचार करता करता मी पियाच्या रोल मध्ये कधी उतरलो ते कळलेच नाही. आणि Alzheimer's झालेल्या पेशंटचे विचार कर लागलो.
जर आपण फ़ोन नंबर विसरलो तर?
आपण घरातून बाहेर पडलो आणि आँफ़िसचा addressच विसरलो तर?
आपण असं करुया का? सगळे फ़ोन नंबर एका कागदावर लिहून तो कागद आपल्या पाकिटात ठेवूया का?
हो, हे बरं होईल!
पण जर आपण हेच विसरलो की आपल्याकडे एक कागद आहे ज्याच्यावर सगळे फ़ोन नंबर आहेत तर?
जर संध्याकाळी घरी जाताना आपण आपल्याच घरचा address विसरलो तर? जाणार कुठे मग?
असे एक ना अनेक विचीत्र प्रश्न, शंका मनात येऊ लागल्या.
पियाचं character रंगात आलं होतं चांगलंच आता.
अधूनमधून b'fast ला काय असतं हे आठवायची लढाई सुरु होतीच.
Height म्हणजे पियाला घरातून काढून special care मध्ये ठेवलं होतं हे मी अनुभवायला लागलो.
मलाही कुणीतरी असंच special care ward मध्ये सोडून निघून जाईल?
मला सोडून जाताना अजय सारखं कुणी रडेल का?
मीही तिथे एकटाच असेल?
काही आठवणार नाही?
मी कोण?
माझं कोण?
कुठून आलो?
आपण कधितरी बरे होऊ का?
चित्रपटात तरी शेवटी तिला सारं आठवतं आणि ती पुन्हा अजयबरोबर असते असं दाखवलं. पण कितीही म्हटलं तरी तो चित्रपट. चित्रपटाचा The End नेहमीच चांगला करतात. Real Life मध्ये तसं होईलचं असं नाही. कदाचित मला कधीतरी सगळं आठवेल, कदाचित कधीच आठवणार नाही.
पियाला तो आजार एकाएकी नाही जडत. ती हळूहळू विसरायला सुरुवात होते. माझंही तसंच असेल का? आज b'fast काय असतो हे विसरलो. आता उद्या अजून काही विसरु का आपण?
आता आपण आपलंच निरीक्षण करत राहूया, अजून आपण काय काय विसरतो ते. आणि एखाद्या डाँक्टरला consult करुयात वेळ हातची जाण्यापुर्वी.
मला(न) झालेला आजार त्याच्यावरचे परिणाम आणि त्या आजारातून तरण्याचे उपाय हे सगळे चक्र सुरु होतेच. इतक्यात चंद्रा आँफ़िसला आला. आणि मी सवयीप्रमाणे त्याला म्हटलं, ’चलो यार बेगल खाते है’ आणि तोही सवयीप्रमाणे म्हटला, ’एक मिनट मै कम्प्युटर स्टार्ट करता हू’ . आणि अचानक लक्षात आलं, ’बेगल’. हो, आपण प्रत्येक शुक्रवारी सकाळी ’बेगल’ खातो आणि आजही खाणार.
आणि लगेचच पियाचं character संपुष्टात आलं. जणूकाही तो एक ड्रामा होता आणि मी त्यात leading actor ची भुमिका करत होतो.
संदिपचं character सोडून ४५ मिनीटे मी पियाचं character अनपेक्षितपणे का होईना जगून आलो.
आपण कोण आहोत याची जाणीवसुद्धा नसेल तर ते आयुष्य कसं जगलं जात असेल? अर्थातच जर तीला आयुष्य ही संकल्पनाच माहीत नसेल त्या phase मध्ये तर तिला काही वाटणार नाही कदाचित. पण तिच्या कुणालातरी ते जाणवेल. तीच्या मनातले विचार, वेदना, तीचं एकाकीपण, तिचं असून नसलेलं आयुष्य सारं अनुभवलं मी जरासं का होईना काही वेळ.अर्थातच, जे अनुभवलं ते जसंच्या तसं शब्दांत मांड्ता येणं केवळ अशक्य.

कसोशीने जे आठवायचा प्रयत्न करत होतो, ते आठवून आठवून आठवलं नाही आणि न आठवता अचानक आठवलं गेलं.
’आपण एकदम ठणठणीत आहोत’ असं स्व:तशीच पुटपुटलो आणि तसं पटवून दिलं स्व:तलाच.
एक मोठ्ठा उसासा टाकला आणि हुंदडत हुंदडत माझा आवडीचा b'fast करायला गेलो.

बहिणाबाईंचं ’मन वढाय वढाय..’ हे गाणं किती सार्थक आहे नाही का? आपलं मन आपल्याला कुठून कुठे घेऊन जाईल ते मनालाही माहीत नसतं.

--शब्द्सखा!